Lesson study
Lesson Study is een vorm van collaboratief onderzoek.
Het is een specifieke vorm van teamleren waarin leerkrachten leren van het samen bespreken, plannen en uitvoeren van lespraktijken.
Wat is Lesson study ?
Lesson Study is een krachtige methodiek voor interne professionalisering van een team leraren die zich richt op het versterken van hun didactische bekwaamheid.
De leraren vertrekken vanuit een onderzoeksvraag uit hun eigen lespraktijk. Van daaruit ontwerpen ze samen een les waarbij het leren van de leerlingen centraal staat. De les wordt gegeven door één lid van het team, terwijl de collega’s de les observeren.
Nadien volgt een reflectie op de gezamenlijk ontworpen onderzoeksles, de les wordt bijgewerkt en opnieuw gegeven en geobserveerd.
De cyclus wordt afgesloten door een reflectie op het leerproces van het team.
De Lesson Study-cyclus
De Lesson Study-cyclus kan opgedeeld worden in acht fasen.
Fase 1 : Study
In de eerste sessie wordt de Lesson Study-methodiek uitgelegd en wordt de planning voor de volgende sessies afgesproken.
De multidisciplinaire lerarengroep selecteert dan zelf een onderzoeksvraag inzake het vak- en taalleerproces van de leerlingen en de manier waarop de samenwerking tussen taal- en zaakleerkracht hen in het leerproces kan ondersteunen. Deze onderzoeksvraag wordt omgezet in lesdoelstellingen voor een onderzoeksles van het CLIL-vak.
Fase 2 : Plan
De groep bereidt in een drietal volgende sessies deze les voor (telkens gecoacht door de lectorentandem). De groep bepaalt ook welke voorbeeldleerlingen (case students) ze willen observeren om data te verzamelen zodat ze uitspraken kunnen doen over het al dan niet behalen van de lesdoelstellingen. De case pupils kunnen leerlingen zijn waarover de leraren zich zorgen maken vanwege hun motivatie, betrokkenheid of leerproces. Het kunnen ook leerlingen zijn die op verschillende niveaus presteren m.b.t. tot de onderzoeksvraag. De leraren bespreken welke reacties ze verwachten binnen de lesfasen als deze succesvol zijn voor de betreffende leerlingen. Deze voorspellingen spelen vervolgens een belangrijke rol in de onderzoekslessen.[1]
[1]
Dudley, 2015, zoals geciteerd in de Vries et al., 2016 (p. 26).
Fase 3a : Teach
Uiteindelijk wordt de in groep voorbereide les effectief gegeven. Om de link tussen het CLIL-zaakvak en het vreemdetaalvak aan te halen, besloten de taalleraren een taalles te ontwikkelen die aanleunde bij de Lesson Study-les. In sommige van de begeleide lerarengroepen werd er zelfs voor gekozen om de ontwikkelde CLIL-les in teamverband te geven: de CLIL-leraar en de vreemdetaalleraar stonden er samen voor de klas.
Fase 3b : Observe
De andere collega’s observeren de les en krijgen daarbij elk één van de voorbeeldleerlingen toegewezen. Zij verzamelen gegevens over het leerproces en het gedrag van deze leerlingen tijdens de les en voeren na afloop van de les een interview met de hun toegewezen leerling.
Fase 4 : Reflect
Al deze data worden verzameld, geanalyseerd en in groep besproken.
In de cyclus van Lesson Study blikken de leraren kritisch terug op de leservaring en zoeken ze manieren om nog krachtiger in te spelen op de noden van de klasgroep en de individuele leerlingen.
Fase 5 : Plan
Het lerarenteam stelt bijsturingen voor aan het oorspronkelijke lesontwerp.
Fase 6a: Teach
De bijgewerkte les wordt opnieuw gegeven aan een andere klasgroep. Indien het niet mogelijk is om dezelfde les aan een andere doelgroep te geven (bv. omdat er maar één CLIL-groep voorhanden is in de school), werkt de Lesson Study-groep een tweede, soortgelijke, onderzoeksles uit die dan aan dezelfde groep leerlingen gegeven wordt.
Fase 6b: Observe
De collega’s uit de Lesson Study-groep observeren elk een op voorhand uitgekozen voorbeeldleerling en interviewen deze leerling na afloop van de les.
Fase 7 : Reflect
Ten slotte worden conclusies getrokken uit de ervaringen: wat heeft het lerarenteam bijgeleerd m.b.t. de oorspronkelijke onderzoeksvraag?
Fase 8 : Disseminate
Het team gaat na hoe de inzichten uit de Lesson Study-cyclus kunnen gedeeld worden met het oog op expertisedeling en de verbetering van de onderwijskwaliteit in de eigen school of scholengroep. De collega’s overlopen hoe ze kunnen terugkoppelen naar hun directie en collega’s.
Meer weten over Lesson Study?
Barbier, K., Struyf, E., Donche, V., & Bodvin, K. (2020). Lesson Study: Samen de klaspraktijk voor leerlingen verbeteren. Leuven: Acco.
de Vries, S., Verhoef, N., & Goei, S.L. (2016). Lesson Study: een praktische gids voor het onderwijs. Antwerpen/Apeldoorn: Garant.
Dudley, P. (2015). Lesson Study: Professional learning for our time. London: Routledge.
Leraar 24 (2019). Lesson Study verbetert de kwaliteit van je les. De online versie vind je hier.
Logtenberg, H., & Odenthal, L. (2016). Lesson Study als effectieve vorm van teamleren. CPS Onderwijsontwikkeling.
Martens, L., & Spanjers, L. (2020). Samen aan de slag met Lesson Study: Een praktijkvoorbeeld uit de banaba Meertalig Onderwijs. School- en klaspraktijk, 61(2), 28-37.
Schipper, T.M., Goei, S.L., Van Joolingen, W.R., Willemse, T.M., & Van Geffen, E.C. (2020), Lesson study in Dutch initial teacher education explored: its potential and pitfalls", International Journal for Lesson and Learning Studies, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. Emerald Publishing Limited. Te vinden op doi: https://doi.org/10.1108/IJLLS-04-2020-0018
Volman, M. (2019). Workshop op internationaal driedaags congres over Lesson Study, georganiseerd door WALS in Amsterdam, september 2019.
Lesson Study Vlaanderen:
Wil je graag meer weten?
Neem dan contact met ons op!
Disclaimer
Niets van de gegevens verzameld via deze website wordt doorgegeven aan derden. Wij volgen het
cookie- en
privacybeleid van UCLL.