Taalondersteuning vanuit de les Engels

Taalondersteuning vanuit de les Engels voor de les wiskunde : presentatie van een poster

Voorbeeld van partnerschool Stedelijke Humaniora Dilsen


CLIL-vak: Wiskunde 

Graad: 4e jaar aso (leerweg 4 en leerweg 5)  

Doeltaal: Engels

Lesonderwerp: Verwante hoeken (gelijke, tegengestelde, supplementaire en complementaire hoek van een gegeven hoek).

Doelen

Wiskunde: 

De begrippen gelijke, tegengestelde, supplementaire en complementaire hoeken verwoorden, aanduiden op de goniometrische cirkel en verbanden benoemen tussen de bijhorende goniometrische getallen.


Engels: 

Presentatie van een poster met als inhoud goniometrische getallen van hoeken op de goniometrische cirkel.

Materialen

1. De les Engels voorafgaand aan de les wiskunde

Voorafgaand aan de les wiskunde wordt in de les Engels gewerkt op de presentatie van een poster met als inhoud goniometrische getallen van hoeken op de goniometrische cirkel. (zie figuur 1)

Figuur 1 : poster

De les verloopt vervolgens in drie fasen.

1.

In een eerste deel van de les wordt terminologie die nodig is om een (logisch) verhaal te vertellen ingeoefend (linking words). Concreet wordt aan de leerlingen gevraagd uit een woordenwolk (zie figuur 2) woorden te halen die te maken hebben met chronologie, met opsommen van redenen, met resultaten enz. 

Figuur 2 : woordenwolk

2.

In een tweede opdracht wordt gevraagd naar de vervoeging van specifieke werkwoorden, nodig voor de presentatie van de poster (zie figuur 3). 

Figuur 3 : Tabel 'werkwoorden vervoegen'

3.

Vervolgens is een groepswerk voorzien (zie figuur 4) waar de leerlingen op een poster de goniometrische getallen van een gegeven hoek moeten aanduiden (met behulp van verschillende kleuren).

De voorstelling van deze poster wordt schriftelijk voorbereid.


Onderaan op het instructieblad van de opdracht staat als talige ondersteuning de relevante specifieke vakterminologie.


Bovendien wordt de leerlingen ook een spreekkader aangereikt met ‘chunks’. Chunks zijn vaste combinaties van woorden die als geheel gebruikt worden om de structuur van de bevindingen talig te realiseren (figuur 5).


Daarna moeten de leerlingen deze poster per twee aan elkaar voorstellen. Op deze manier wordt het spreken geoefend (en de wiskundige voorkennis opgefrist).

Figuur 4 : Tabel 'werkwoorden vervoegen'

Figuur 5 : Scaffolding presentatie poster

De taalactiviteit in de les Engels is op deze manier een voorbereiding voor de leeractiviteit in de les wiskunde.

2. De les wiskunde

Fase 1: aanbrengen van het begrip 'verwante hoek'

In de les wiskunde worden aan de hand van een spelvorm ‘discovery game’, in groepjes van vier leerlingen, eerst de nieuwe begrippen aangebracht (gelijke, tegengestelde, supplementaire en complementaire hoek van een gegeven hoek):


- De leerlingen krijgen een mindmap (zie figuur 6) met de vier nieuwe begrippen.

Figuur 6 : lege mindmap 'related angles'

- Ze krijgen ook een enveloppe met daarin voor elk van de nieuwe begrippen:

  • een kaartje met de definitie,
  • een kaartje met twee concrete verwante hoeken als voorbeeld en
  • een kaartje met een figuur met daarop de voorbeeldhoeken voorgesteld op een goniometrische cirkel (zie figuur 7).



Het (wiskundige) doel is de juiste kaartjes bij de juiste begrippen te sorteren. 

Figuur 7 : kaartjes uit de enveloppe om te sorteren op de mindmap

Nadat de leerlingen in groepjes deze mindmap vervolledigd hebben (zie figuur 8), volgt een onderwijsleergesprek waarin alles overlopen wordt en nog wat verder ingezoomd op de kenmerken van elk van deze verwante hoeken.

Figuur 8 : aangevulde mindmap 'related angles'

Fase 2 : verder onderzoek van de verschillende soorten verwante hoeken

In een tweede fase werken de leerlingen verder in groep, waarbij elk groepje nu een specifieke soort verwante hoeken (related angles) verder zal onderzoeken (zie figuur 9).


Het (wiskundige) doel in deze fase is dat de leerlingen onderzoeken wat het verband is tussen de goniometrische getallen van deze verwante hoeken. Deze opdracht resulteert in een poster waarop de verbanden beschreven staan.


De manier waarop het onderzoek in een groep gebeurt is als volgt: elke leerling heeft een eigen (genummerd) blad met instructies. De eerste leerling leest deze instructies voor, de tweede leerling voert ze uit en tekent op de poster, daarna leest leerling 2 de instructie en voert leerling 3 ze uit, enz.



Figuur 9 : voorbeeld instructieblad voor onderzoek van de supplementaire hoeken

Mindmap: leerlingen denken luidop

Daarna wordt het groepje opgesplitst en oefenen de leerlingen per twee hoe ze deze (nieuwe) informatie op de poster zullen uitleggen aan andere leerlingen die dit soort verwante hoeken nog niet zelf hebben bestudeerd. 

Figuur 10: Samenvatting op het einde van de les met de vier posters samen

Het is dit soort presentatie (maar dan met een andere inhoud) dat de leerlingen in de les Engels hebben geoefend. Sommige leerlingen hebben de taalondersteuning van de les Engels bij zich in de les wiskunde.

Ten slotte worden nieuwe groepjes gevormd, waarbij in elke nieuwe groep een ‘expert’ is die de uitleg zal geven aan de leerlingen die dit soort verwante hoeken niet zelf hebben bestudeerd.

Share by: